7 loại lãng phí trong sản xuất | Giáp pháp loại bỏ lãng phí

Trong các hoạt động sản xuất, mục tiêu tối đa hóa hiệu quả và giảm thiểu chi phí luôn là ưu tiên hàng đầu. Tuy nhiên, những loại lãng phí không đáng có thường ẩn giấu trong các quy trình, gây ảnh hưởng tiêu cực đến lợi nhuận và năng suất. Hiểu rõ 7 loại lãng phí trong sản xuất và áp dụng các giải pháp loại bỏ lãng phí hiệu quả chính là chìa khóa để doanh nghiệp nâng cao sức cạnh tranh và tạo ra giá trị bền vững.

1. Lãng phí trong sản xuất là gì?

Lãng phí trong sản xuất là những hoạt động, quy trình hoặc nguồn tài nguyên không tạo ra bất cứ giá trị nào cho doanh nghiệp. Đây là một trong những khái niệm quan trọng trong quản lý chất lượng và quản lý sản xuất nhằm hướng đến việc xác định, giảm thiểu và loại bỏ các hoạt động không cần thiết trong quá trình sản xuất. 

7 lãng phí trong sản xuất, được gọi là ‘muda’, là những dạng kém hiệu quả khác nhau mà hệ thống sản xuất tinh gọn tìm cách loại bỏ. Theo định nghĩa, lãng phí là thứ không mang lại giá trị gì. Bằng cách loại bỏ những hình thức kém hiệu quả này, bạn có thể tăng năng suất và lợi tức đầu tư của nhà máy sản xuất.

Loại bỏ lãng phí là một trong những phương pháp hiệu quả nhất để tăng lợi nhuận của mọi doanh nghiệp. Các quy trình sản xuất hoặc cung cấp dịch vụ có thể chứa đựng giá trị hoặc lãng phí. Khái niệm “bảy loại lãng phí” có nguồn gốc từ Nhật Bản, được biết đến với thuật ngữ “muda”. Bảy loại lãng phí này được phát triển ban đầu bởi Kỹ sư trưởng Taiichi Ohno của Toyota, là trụ cột của Sản xuất Tinh gọn hay Tư duy Tinh gọn, nhằm loại bỏ các lãng phí. Điều quan trọng là phải hiểu rõ về các loại lãng phí và chúng tồn tại ở đâu trong quá trình sản xuất.

7 lãng phí trong sản xuất, được gọi là ‘muda’

✍ Xem thêm: Quy trình PDCA - Quy trình chất lượng áp dụng cho mọi doanh nghiệp 

2. 7 loại lãng phí trong sản xuất phổ biến hiện nay

2.1 Lãng phí trong quá trình vận chuyển

Lãng phí trong quá trình vận chuyển (Transportation) xảy ra khi có sự mất mát, hư hỏng hoặc trục trặc trong quá trình di chuyển sản phẩm, hàng hóa từ nơi sản xuất đến nơi tiêu thụ. Các nguyên nhân dẫn tới loại lãng phí trong sản xuất trên bao gồm việc đóng gói không đủ độ chắc chắn, quá trình xếp dỡ không cẩn thận, quy trình quản lý chuỗi cung ứng không hiệu quả trong việc theo dõi hàng hóa, hoặc các vấn đề về vận chuyển như giao thông tắc nghẽn, ….

2.2 Lãng phí trong sản xuất do hàng tồn kho

Lãng phí do hàng tồn kho thành phẩm (Inventory) là nguyên nhân đến từ việc lưu trữ nguyên vật liệu, thành phẩm quá mức cần thiết. Khi lượng tồn kho quá lớn đòi hỏi doanh nghiệp phải tiêu tốn  nhiều chi phí cho mặt bằng, nguồn nhân công, chi phí bảo quản, vận chuyển bởi hàng hoá rất dễ bị hư hỏng nếu tồn kho trong một khoảng thời gian dài không được xử lý. 

2.3 Lãng phí do thao tác sản xuất

Lãng phí do thao tác sản xuất (Motion) là loại lãng phí trong sản xuất xảy ra do sự không hiệu quả trong các quy trình làm việc, quy trình sản xuất và thực hiện công việc. Loại lãng phí này bao gồm thời gian và công sức không cần thiết, sai sót trong quy trình làm việc, sự không đồng nhất trong cách thực hiện công việc và quá trình điều phối hoạt động sản xuất không hiệu quả.

2.4 Lãng phí trong quá trình chờ đợi, trì hoãn

Lãng phí trong quá trình chờ đợi, trì hoãn (Waiting) xảy ra khi sản phẩm hoặc quá trình sản xuất bị trì hoãn do chờ đợi nguyên liệu, thiết bị, thông tin hoặc các yếu tố khác như sửa chữa bảo trì do máy móc gặp vấn đề. Điều này có thể dẫn đến thời gian và nguồn tài nguyên bị lãng phí, làm giảm hiệu suất và năng suất sản xuất.

Dưới đây là một số ví dụ về lãng phí trong quy trình sản xuất:

Thời gian chờ đợi sản phẩm tiếp theo trong quy trình sản xuất do sự thiếu hụt nguyên liệu hoặc các vấn đề khác. Ví dụ, một nhà máy sản xuất ô tô phải chờ đợi các linh kiện từ nhà cung cấp trước khi có thể lắp ráp thành phẩm.

2.5 Lãng phí do sản xuất dư thừa

Lãng phí do sản xuất dư thừa (Over production) xảy ra khi sản xuất quá nhiều sản phẩm hơn so với nhu cầu thực tế của thị trường. Điều này dẫn đến những hậu quả như lượng lớn hàng tồn kho không cần thiết, tiêu tốn tài nguyên, không gian lưu trữ và tăng chi phí sản xuất.

Dưới đây là một số ví dụ về lãng phí trong quy trình sản xuất:

Sản phẩm hoặc vật liệu trong quá trình sản xuất vượt quá nhu cầu thực tế của quy trình. Ví dụ, một dây chuyền sản xuất may mặc có quá nhiều sản phẩm đang trong giai đoạn hoàn thành, dẫn đến chi phí lưu trữ cao và khả năng phát hiện lỗi giảm sút.

2.6 Lãng phí do quá trình gia công dư thừa

Lãng phí do quá trình gia công dư thừa (Over processing) thoạt nghe ban đầu có vẻ khá giống với loại lãng phí do dư thừa bên trên, nhưng gia công thừa hoàn toàn khác biệt. Chúng xảy ra khi sản phẩm được sản xuất phức tạp hơn nhiều so với yêu cầu của khách hàng, chẳng hạn như: thiết kế sai quy cách, kích cỡ lớn hơn hoặc nhỏ hơn, thêm thắt một số chi tiết không cần thiết,…

2.7 Lãng phí do hàng lỗi

Lãng phí do hàng lỗi (Defect) xảy ra khi sản phẩm không đạt được tiêu chuẩn chất lượng hoặc gặp các vấn đề kỹ thuật, dẫn đến việc phải sửa chữa, tái chế hoặc loại bỏ sản phẩm. Nguyên nhân có thể bao gồm sai sót dẫn tới quy trình sản xuất không đúng, nguyên vật liệu không đạt chất lượng hoặc vấn đề trong quá trình kiểm tra chất lượng. 

7 loại lãng phí trong sản xuất phổ biến hiện nay

✍ Xem thêm: Hướng dẫn xây dựng hệ thống quản lý chất lượng tại doanh nghiệp | Hỗ trợ từ A-Z

3. Giải pháp loại bỏ lãng phí trong sản xuất

Dưới đây là các giải pháp loại bỏ lãng phí trong sản xuất mà doanh nghiệp có thể tham khảo và áp dụng để đạt hiệu quả tốt nhất.

• Tiêu chuẩn hóa quy trình sản xuất: Thiết lập các tiêu chuẩn rõ ràng và quy trình chi tiết để đảm bảo cấu tạo và kích cỡ thành phẩm đầu ra tuân thủ đúng theo yêu cầu. Điều này giúp doanh nghiệp tránh tình trạng gia công quá mức hoặc sai quy định, yêu cầu.
• Áp dụng phương pháp Kaizen: Sử dụng phương pháp Kaizen để liên tục cải thiện quy trình gia công và đẩy mạnh sự tinh chỉnh và điều chỉnh trong quá trình sản xuất. Từ đó, doanh nghiệp có thể dễ dàng xác định và loại bỏ các hoạt động gia công không cần thiết để tăng cường hiệu suất, chất lượng sản xuất.
• Áp dụng Lean Manufacturing: Thêm các nguyên tắc Lean như 5S (Đại diện, Sắp xếp, Sạch sẽ, Săn sóc, Sẵn sàng) để giảm thiểu lãng phí và tăng tính tổ chức.
• Áp dụng nguyên tắc 5S: Sử dụng nguyên tắc 5S để tổ chức và bố trí công việc một cách hiệu quả. Đảm bảo các công cụ, thiết bị và vật phẩm làm việc được đặt ở nơi thuận tiện và dễ tiếp cận, giúp giảm thiểu thao tác không cần thiết và tiết kiệm thời gian.
• Tăng cường đào tạo nhân lực: Xây dựng các chương trình đào tạo liên tục để nhân viên nâng cao kỹ năng và hiểu biết về quy trình.
• Quản lý tốt chuỗi cung ứng: Đảm bảo nguồn nguyên liệu đầy đủ và giảm thiểu nguy cơ gián đoạn do thiếu hàng.
• Đo lường và đánh giá hiệu suất liên tục: Sử dụng các chỉ số hiệu suất (KPIs) để đo lường các yếu tố gây lãng phí và đưa ra các giải pháp cải tiến kịp thời.
• Tích hợp quản lý chất lượng toàn diện (TQM): Đảm bảo kiểm soát chất lượng ở mọi giai đoạn để giảm thiểu lỗi sản phẩm và chi phí sửa chữa.

Giải pháp loại bỏ lãng phí trong sản xuất

✍ Xem thêm: Khoá đào tạo thực hành 5S - Kaizen | Áp dụng cải tiến hiệu quả 

Kết luận

Trên đây là toàn bộ thông tin về 7 lãng phí trong sản xuất mà doanh nghiệp cần nắm rõ. Vinacontrol CE tin rằng việc nhận diện và loại bỏ lãng phí trong sản xuất không chỉ giúp doanh nghiệp tối ưu hóa quy trình mà còn gia tăng hiệu quả và giảm thiểu chi phí không cần thiết. Bằng cách áp dụng các giải pháp như tiêu chuẩn hoá quy trình, áp dụng phương pháp Lean Manufacturing, và quản lý hiệu quả nhân lực, doanh nghiệp có thể giảm thiểu lãng phí và xây dựng nền tảng vững chắc để cạnh tranh mạnh mẽ trên thị trường.