Giảm phát thải khí nhà kính | 06 nhóm ngành trọng điểm và giải pháp thực tế

Giảm phát thải khí nhà kính không chỉ là cam kết quốc tế mà còn là hướng đi tất yếu để phát triển bền vững. Việt Nam đã xác định 6 ngành phát thải trọng điểm cần ưu tiên hành động. Bài viết này giúp bạn hiểu rõ vì sao phải giảm phát thải, ngành nào cần làm trước, và đâu là những giải pháp phù hợp, sát thực tiễn.

1. Tại sao phải giảm nhẹ phát thải khí nhà kính?

Việt Nam hiện là quốc gia dễ tổn thương trước biến đổi khí hậu nhưng đồng thời cũng thuộc nhóm phát thải tăng nhanh nhất. Tại COP26, Thủ tướng cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 vào 2050 (net zero) đồng thời cập nhật đóng góp quốc gia tự quyết định (NDC) năm 2022 với mục tiêu cắt giảm 43,5% tổng phát thải đến 2030 (so với kịch bản thông thường BAU).

Thủ tướng Phạm Minh Chính có những cam kết mạnh mẽ tại COP26

Việc thực hiện các biện pháp giảm nhẹ phát thải không chỉ giúp Việt Nam đáp ứng cam kết quốc tế, mà còn mang lại nhiều lợi ích chiến lược – kinh tế – môi trường cho doanh nghiệp và quốc gia.

• Tuân thủ nghĩa vụ quốc tế: Giữ uy tín với cộng đồng quốc tế, tiếp cận nguồn tài chính khí hậu (quỹ xanh, tín chỉ carbon...);
• Đáp ứng pháp lý trong nước: Theo Luật Bảo vệ môi trường 2020 và Thông tư 01/2022/TT-BTNMT. Từ năm 2026 các doanh nghiệp phát thải lớn phải thực hiện đầy đủ hoạt động kiểm kê khí nhà kính;
• Tránh rủi ro thuế carbon từ EU và các thị trường quốc tế: EU sẽ áp dụng Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM) từ 2026. Yêu cầu các mặt hàng nhập khẩu (thép, xi măng, nhôm, phân bón…) phải chứng minh phát thải thấp nếu không, doanh nghiệp sẽ bị đánh thuế carbon trực tiếp;
• Nâng cao năng lực cạnh tranh nhờ ESG: Được ưu tiên bởi nhà đầu tư, đối tác xuất khẩu, đặc biệt trong các chuỗi cung ứng toàn cầu;
• Giảm chi phí vận hành: Các biện pháp giảm phát thải thường gắn liền với: Tiết kiệm năng lượng (điện, nước, nhiên liệu), giảm lãng phí nguyên vật liệu,…;
• Bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng: Giảm phát thải cũng đồng nghĩa với việc giảm ô nhiễm không khí, tiếng ồn, chất thải. Góp phần duy trì hệ sinh thái, cải thiện chất lượng sống.

✍ Xem thêm: Dịch vụ kiểm kê khí nhà kính | Hỗ trợ từ A-Z

2. Những nhóm ngành trọng điểm cần giảm phát thải

Theo kết quả kiểm kê khí nhà kính quốc gia và định hướng trong Đóng góp quốc gia tự quyết định (NDC) cập nhật năm 2022, Việt Nam xác định 6 lĩnh vực phát thải chính cần ưu tiên hành động giảm nhẹ trong giai đoạn từ nay đến 2030 và xa hơn đến 2050.

• Năng lượng
• Công nghiệp
• Giao thông vận tải
• Nông nghiệp
• Chất thải
• Lâm nghiệp & sử dụng đất (LULUCF)

Ngành năng lượng chiếm khoảng 65% tổng phát thải khí nhà kính cả nước

✍ Xem thêm: Công cụ quy đổi hệ sốphát thải CO2 theo IPCC | hướng dẫn chi tiết

3. Biện pháp giảm nhẹ phát thải khí nhà kính cho từng ngành

Dưới đây là các nhóm giải pháp cụ thể đã được nhiều quốc gia – trong đó có Việt Nam – ưu tiên áp dụng cho 6 lĩnh vực phát thải chính:

3.1 Ngành năng lượng

Đây là nguồn phát thải lớn nhất, nên việc chuyển đổi trong ngành năng lượng là ưu tiên hàng đầu. Các giải pháp chính bao gồm:

• Tăng tỷ trọng điện tái tạo: phát triển điện mặt trời, điện gió, sinh khối, đặc biệt tại khu công nghiệp và vùng nông thôn.
• Loại bỏ dần nhiệt điện than: không phê duyệt dự án mới sau 2030, xây dựng lộ trình chuyển đổi công bằng (Just Transition).
• Thúc đẩy tiết kiệm năng lượng: áp dụng ISO 50001, đồng hồ điện thông minh, điện mặt trời áp mái tại nhà máy và tòa nhà thương mại.

Năng lượng gió giúp giảm sự phụ thuộc vào các nhiên liệu hóa thạch và góp phần vào việc giảm thiểu biến đổi khí hậu.

3.2 Ngành công nghiệp

Phát thải từ ngành công nghiệp có thể được giảm thiểu thông qua các cải tiến kỹ thuật và tối ưu vận hành:

• Thu hồi và sử dụng CO₂: đặc biệt trong sản xuất xi măng, phân bón, hóa chất.
• Chuyển đổi nhiên liệu: thay thế than/dầu FO bằng khí thiên nhiên, điện hoặc năng lượng sạch.
• Tái sử dụng nhiệt thải và nâng cao hiệu suất dây chuyền: giảm tổn thất năng lượng trong các khâu sản xuất.

Công nghệ CCS cho phép thu gom CO2 thải ra từ quá trình sản xuất xi măng

✍ Xem thêm: Lập báo cáo tình hình sử dụng năng lượng | Không nộp bị phạt tới 100 triệu đồng

3.3 Ngành giao thông vận tải

Ngành vận tải có tốc độ phát thải tăng nhanh, cần hướng đến hệ thống vận chuyển xanh:

• Phát triển phương tiện điện: xe buýt điện, taxi điện, xe máy điện, kết hợp trạm sạc thông minh.
• Ứng dụng công nghệ logistics: tối ưu quãng đường, giảm xe chạy rỗng, giám sát hành trình bằng IoT.
• Mở rộng giao thông công cộng: đầu tư metro và hệ thống kết nối liên vùng hiệu quả.

Hiện tại, Vin Group đã đầu tư phát triển xe bus điện tại Việt Nam

3.4 Ngành nông nghiệp

Đây là ngành phát thải CH₄ và N₂O cao, cần áp dụng mô hình sản xuất nông nghiệp thông minh khí hậu:

• Thay đổi kỹ thuật canh tác lúa: áp dụng phương pháp AWD (tưới khô xen kẽ), SRI (canh tác tiết kiệm nước).
• Quản lý chất thải chăn nuôi: xây dựng hệ thống biogas, tận dụng chất thải hữu cơ làm phân bón.
• Giảm đốt rơm rạ, khuyến khích nông nghiệp tuần hoàn: sử dụng phụ phẩm nông nghiệp thay vì tiêu hủy bằng đốt ngoài trời.

Đốt rơm rạ tạo ra các loại khí gây ô nhiễm như CO2, CO, SO2, NOx và bụi mịn

3.5 Ngành quản lý chất thải

Lượng khí metan phát sinh từ rác hữu cơ có thể được kiểm soát bằng các công nghệ xử lý hiện đại:

• Phân loại rác tại nguồn: tiền đề cho tái chế và xử lý đúng cách.
• Xử lý rác hữu cơ bằng công nghệ mới: compost, RDF (nhiên liệu từ rác), đốt phát điện.
• Thu gom và tận dụng khí metan: biến khí phát sinh từ bãi rác thành nguồn năng lượng tái tạo.

✍ Xem thêm: Thẩm tra khí nhà kính ngành chất thải | Phí thấp

3.6 Ngành lâm nghiệp & sử dụng đất (LULUCF)

Đây là ngành duy nhất có khả năng hấp thụ CO₂, cần tăng cường bảo vệ và phục hồi sinh thái:

• Trồng rừng và phục hồi hệ sinh thái rừng ngập mặn: giúp tăng hấp thụ carbon tự nhiên.
• Bảo vệ đất than bùn, rừng tự nhiên: hạn chế phá rừng và sử dụng đất sai mục đích.
• Tham gia thị trường tín chỉ carbon: đo lường, xác minh và bán tín chỉ từ hấp thụ CO₂ cho các bên phát thải lớn.

Việt Nam đang phát triển thị trường carbon bao gồm cả thị trường tự nguyện và bắt buộc

4. Vinacontrol CE – Đơn vị đồng hành cùng doanh nghiệp trong kiểm kê và giảm phát thải khí nhà kính

Theo Thông tư 01/2022/TT-BTNMT, từ năm 2026, các cơ sở phát thải lớn bắt buộc thực hiện kiểm kê khí nhà kính và lập kế hoạch giảm phát thải. Để đảm bảo tuân thủ đúng quy trình kỹ thuật – pháp lý – tiêu chuẩn quốc tế, việc lựa chọn đơn vị có năng lực là điều bắt buộc.

Vinacontrol CE là một trong những tổ chức được Bộ Khoa học và Công nghệ công nhận có năng lực thực hiện thẩm tra và lập báo cáo kiểm kê khí nhà kính. Chúng tôi tiên phong trong lĩnh vực đánh giá, thẩm tra và xác minh phát thải khí nhà kính, hỗ trợ doanh nghiệp đảm bảo tuân thủ các quy định pháp luật và tiêu chuẩn quốc tế.

• Chuyên gia giàu kinh nghiệm: Đội ngũ chuyên gia của Vinacontrol CE có chuyên môn sâu rộng trong lĩnh vực thẩm tra khí nhà kính, hiểu rõ các yêu cầu của ISO 14064-3:2019, GHG Protocol, và các quy định của Nghị định 06/2022/NĐ-CP.
• Hệ thống đánh giá đạt chuẩn: Chúng tôi áp dụng các phương pháp thẩm tra tiên tiến, sử dụng công nghệ hiện đại để đảm bảo tính chính xác của báo cáo kiểm kê khí nhà kính.
• Mạng lưới phủ rộng: Vinacontrol CE có hệ thống văn phòng và chuyên gia hoạt động trên cả nước, sẵn sàng hỗ trợ doanh nghiệp một cách nhanh chóng và hiệu quả.
• Hỗ trợ doanh nghiệp trong tuân thủ quy định pháp luật: Chúng tôi giúp doanh nghiệp hoàn thành các thủ tục kiểm kê khí nhà kính theo đúng quy định của pháp luật Việt Nam.

Mọi yêu cầu về dịch vụ kiểm kê khí nhà kính và thẩm tra khí nhà kính, Quý khách hàng vui lòng liên hệ chúng tôi qua Hotline 1800.6083 email vnce@vnce.vn để được tư vấn, hỗ trợ nhanh chóng và miễn phí nhất!