Tín chỉ Carbon là gì? 4 Nội dung cần biết
Trong bối cảnh ngày càng gia tăng vấn đề biến đổi khí hậu và ô nhiễm môi trường, việc áp dụng các giải pháp bảo vệ môi trường trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Một trong những công cụ hiệu quả để đo lường và giảm lượng khí nhà kính gây ra từ hoạt động của con người là tín chỉ Carbon. Bài viết này sẽ giải thích chi tiết về tín chỉ Carbon là gì và cung cấp 4 nội dung quan trọng mà bạn cần biết về chứng chỉ này.
1. Tín chỉ Carbon là gì?
1.1 Định nghĩa tín chỉ carbon credit
Tín chỉ carbon viết tắt của từ carbon credit là thuật ngữ chung cho tín chỉ có thể kinh doanh hoặc giấy phép đại diện cho 1 tấn carbon dioxide (Co2) hoặc khối lượng của một khí nhà kính khác tương đương với 1 tấn CO2 (tCO2e). Việc mua bán sự phát thải khí CO2 hay mua bán carbon trên thị trường được thực hiện thông qua tín chỉ này.
Vậy, tín chỉ Carbon là chứng nhận có thể giao dịch thương mại và cho phép chủ sở hữu được quyền phát thải một tấn khí CO2 hoặc một tấn khí CO2 tương đương. Việc các quốc gia, trong đó có Việt Nam, thực hiện cắt giảm khí nhà kính hướng theo các cam kết khí hậu trước đây và đặc biệt là mục tiêu giảm phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050 theo thỏa thuận chung tại Hội nghị Các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu lần thứ 26 (COP26), đã hình thành thị trường carbon, nơi các quốc gia có dư thừa quyền phát thải được bán cho hoặc mua từ các quốc gia phát thải nhiều hơn hoặc ít hơn mục tiêu đã cam kết.
Tín chỉ Carbon là chứng nhận có thể giao dịch thương mại và cho phép chủ sở hữu được quyền phát thải một tấn khí CO2
✍ Xem thêm: Cấp chứng nhận ISO 14001 cho doanh nghiệp | Áp dụng hệ thống quản lý môi trường hiệu quả
1.2 Nguồn gốc của tín chỉ carbon
Thị trường carbon được bắt nguồn từ Nghị định thư Kyoto của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu, thông qua vào năm 1997. Theo đó, các quốc gia có dư thừa quyền phát thải được bán cho hoặc mua từ các quốc gia phát thải nhiều hơn hoặc ít hơn mục tiêu cam kết.
Từ đó, trên thế giới xuất hiện loại hàng hóa mới là các chứng chỉ giảm/hấp thụ phát thải khí nhà kính. Do carbon (CO2) là khí nhà kính quy đổi tương đương của mọi khí nhà kính nên các giao dịch được gọi chung là mua bán, trao đổi carbon, hình thành nên thị trường carbon hay thị trường tín chỉ carbon.
✍ Xem thêm: Hệ thống quản lý môi trường (EMS) là gì? | Hướng dẫn áp dụng
1.3 Cơ chế của tín chỉ carbon
Các công ty gây ô nhiễm được trao các khoản tín dụng cho phép họ thải một lượng đến một giới hạn nhất định. Giới hạn đó được giảm theo định kỳ. Trong khi đó, công ty cũng có thể bán bất kỳ khoản tín chỉ không cần thiết nào cho một công ty khác có nhu cầu. Do đó, các công ty được khuyến khích gấp đôi để giảm thiểu phát thải khí nhà kính. Đầu tiên, họ phải chi tiền cho các khoản tín chỉ bổ sung nếu lượng khí thải của họ vượt quá giới hạn. Thứ hai, họ có thể kiếm tiền bằng cách giảm lượng khí thải và bán các tín chỉ dư thừa của họ.
Ví dụ, một công ty tạo ra 12 tấn khí thải trong khi giới hạn cho phép là 10 tấn, thì họ có thể mua lại 2 tín chỉ từ các công ty tạo khí thải thấp hơn mức giới hạn và có tín chỉ dư. Điều này được xác nhận bởi một bên thứ ba và các tín chỉ được cấp thông qua những nỗ lực này có thể được giao dịch trên thị trường carbon.
✍ Xem thêm: ĐTM là gì? Các quy định và thủ tục lập ĐTM cần biết
1.4 Tổng quan tín chỉ carbon tại Việt Nam
Ngày 7/1/2022, Chính phủ ban hành Nghị định 06/2022/NĐ-CP quy định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ozon. Nghị định này có quy định cụ thể về lộ trình phát triển, thời điểm triển khai thị trường carbon trong nước.
Trong đó, giai đoạn đến hết năm 2027 sẽ xây dựng quy định quản lý tín chỉ carbon, hoạt động trao đổi hạn ngạch phát thải khí nhà kính và tín chỉ carbon; xây dựng quy chế vận hành sàn giao dịch tín chỉ carbon; triển khai thí điểm cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon trong các lĩnh vực tiềm năng và hướng dẫn thực hiện cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon trong nước và quốc tế phù hợp với quy định của pháp luật và điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên; thành lập và tổ chức vận hành thí điểm sàn giao dịch tín chỉ carbon kể từ năm 2025; triển khai các hoạt động tăng cường năng lực, nâng cao nhận thức về phát triển thị trường carbon.
Giai đoạn từ năm 2028 sẽ tổ chức vận hành sàn giao dịch tín chỉ carbon chính thức trong năm 2028; quy định các hoạt động kết nối, trao đổi tín chỉ carbon trong nước với thị trường carbon khu vực và thế giới.
Để từng bước hiện thực hóa chiến lược này, tại Hội nghị các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu lần thứ 26 (COP 26), Bộ NN&PTNT và Tổ chức Emergent đã ký Ý định thư thiết lập hợp tác giữa Việt Nam với Liên minh giảm phát thải và tăng cường tài chính lâm nghiệp (LEAF).
Ngày 22/10/2020, thỏa thuận chi trả giảm phát thải vùng Bắc Trung Bộ (ERPA) đã được ký kết giữa Việt Nam và Ngân hàng Thế giới đối với 6 tỉnh Bắc Trung Bộ, giai đoạn 2018-2024. Theo ERPA, Việt Nam chuyển nhượng 10,3 triệu tấn CO2 cho Ngân hàng Thế giới với tổng giá trị là 51,5 triệu USD, tương đương 1.200 tỷ đồng.
Theo đó, hai bên đồng ý đàm phán, ký kết và thực hiện Thỏa thuận mua bán giảm phát thải từ rừng vùng Tây nguyên và Nam Trung bộ (ERPA). Dự kiến, Việt Nam sẽ chuyển nhượng cho LEAF/Emergent 5,15 triệu tấn CO2 giảm phát thải từ rừng tại vùng Tây Nguyên và Nam Trung bộ giai đoạn 2022-2026 với giá tối thiểu là 10 USD/1 tấn CO2. Diện tích rừng tham gia chương trình dự kiến 4,26 triệu ha, gồm 3,24 triệu ha rừng tự nhiên và 1,02 triệu ha rừng trồng.
Ngày 31/10/2021, Ý định thư về mua bán giảm phát thải được ký kết giữa Bộ NN&PTNT và Tổ chức tăng cường tài chính lâm nghiệp (Emergent) cho 11 tỉnh vùng Tây Nguyên và Nam Trung bộ. Theo đó, Việt Nam sẽ chuyển nhượng cho Emergent - cơ quan hành chính của Liên minh giảm phát thải thông qua tăng cường tài chính lâm nghiệp (LEAF) 5,15 triệu tấn CO2 với giá tối thiểu là 10 USD/tấn (tương đương 51,5 triệu USD) cho giai đoạn 2022-2026.
Cơ chế của tín chỉ carbon
✍ Xem thêm: Quan trắc môi trường lao động | Hỗ trợ phân loại lao động cho doanh nghiệp
2. Các loại thị trường carbon trên thế giới
Sau Nghị định thư Kyoto, thị trường carbon đã phát triển mạnh tại các quốc gia châu Âu, châu Mỹ và cả châu Á. Có hai loại thị trường chính là:
- Thị trường carbon bắt buộc/Thị trường bắt buộc (mandatory carbon market): thị trường mà việc mua bán carbon dựa trên cam kết của các quốc gia trong Công ước khung Liên Hợp Quốc về Biến đổi Khí hậu (UNFCCC) để đạt được mục tiêu cắt giảm khí nhà kính. Thị trường này mang tính bắt buộc và chủ yếu dành cho các dự án trong cơ chế phát triển sạch (CDM), Cơ chế phát triển bền vững (SDM) hoặc đồng thực hiện (JI).
- Thị trường carbon tự nguyện/Thị trường tự nguyện (voluntary carbon market): dựa trên cơ sở hợp tác thỏa thuận song phương hoặc đa phương giữa các tổ chức, công ty hoặc quốc gia. Bên mua tín chỉ tham gia vào các giao dịch trên cơ sở tự nguyện để đáp ứng các chính sách về môi trường, xã hội và quản trị doanh nghiệp (ESG) để giảm dấu chân carbon.
► Các thị trường carbon lớn trên thế giới
Thị trường thương mại phát thải quốc tế đầu tiên là của Liên minh châu Âu, vận hành từ năm 2005. Đây là công cụ chính sách quan trọng bậc nhất của Liên minh châu Âu nhằm ứng phó với biến đổi khí hậu, thực thi cam kết trong Nghị định thư Kyoto trước đây và sau này là Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu. Thị trường này chiếm khoảng 45% tổng lượng phát thải toàn châu Âu và khoảng 3/4 thị trường phát thải carbon toàn cầu.
Trung Quốc bắt đầu đề cập xây dựng thị trường carbon trong Kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội giai đoạn 2011 – 2015 và sau đó đã tiến hành thí điểm diện rộng tại các khu vực, thành phố với các mức độ kinh tế đa dạng khác nhau. Ngày 16/7/2021, thị trường giao dịch trao đổi carbon Trung Quốc đã chính thức vận hành nhằm đạt mục tiêu trung hòa carbon năm 2060.
✍ Xem thêm: Đào tạo nhận thức tiêu chuẩn ISO 14001 về Hệ thống quản lý môi trường
3. Lợi ích của tín chỉ carbon
- Bảo vệ môi trường: Tín chỉ Carbon giúp giảm lượng khí nhà kính, đóng góp vào nỗ lực chung của cộng đồng quốc tế trong việc giảm biến đổi khí hậu.
- Thúc đẩy hành vi bền vững: Doanh nghiệp và tổ chức có xu hướng tích cực hơn trong việc thực hiện các biện pháp giảm khí nhà kính để đạt được hoặc duy trì Tín chỉ Carbon.
- Tạo ra giá trị thương hiệu: Có Tín chỉ Carbon có thể tăng giá trị thương hiệu, vì người tiêu dùng ngày càng đánh giá cao các sản phẩm và dịch vụ có ảnh hưởng tích cực đến môi trường.
Lợi ích của tín chỉ carbon
4. Quá trình đạt tín chỉ carbon
Để đạt được tín chỉ carbon, một tổ chức hoặc sản phẩm cần thực hiện các bước sau:
- Kiểm kê khí nhà kính: Xác định và đo lường lượng khí nhà kính mà tổ chức tạo ra trong các hoạt động của mình.
- Phân tích và đánh giá: Xem xét các khía cạnh khác nhau của sản xuất và vận chuyển để đánh giá lượng khí nhà kính
- Giảm lượng khí nhà kính: Thiết lập các biện pháp giảm khí nhà kính và triển khai chúng để giảm thiểu ảnh hưởng.
Lưu ý:
Một trong những khía cạnh quan trọng của tín chỉ Carbon là nó kết hợp chặt chẽ với hiệu quả năng lượng. Các tổ chức cần tập trung vào việc sử dụng nguồn năng lượng tái tạo và giảm tiêu thụ năng lượng không cần thiết để đạt được Chứng chỉ Carbon. Điều này không chỉ giảm lượng khí nhà kính mà còn giảm chi phí hoạt động và tăng tính cạnh tranh.
Tín chỉ Carbon không chỉ là về việc quản lý lượng khí nhà kính của chính tổ chức, mà còn liên quan đến chuỗi cung ứng. Doanh nghiệp cần hợp tác chặt chẽ với đối tác cung ứng để đảm bảo rằng toàn bộ chuỗi cung ứng đều tuân thủ các tiêu chuẩn bền vững và giảm lượng khí nhà kính.
✍ Xem thêm: Cấp chứng nhận PEFC cho doanh nghiệp | Thủ tục đơn giản - Tư vấn miễn phí
Kết luận
Trong bối cảnh khí hậu biến đổi và tình trạng ô nhiễm môi trường ngày càng trầm trọng, việc áp dụng tín chỉ carbon không chỉ là nghĩa vụ mà còn là cơ hội để doanh nghiệp và tổ chức đóng góp tích cực vào bảo vệ môi trường. Bài viết đã giới thiệu chi tiết về tín chỉ carbon và cung cấp các nội dung quan trọng mà mọi người cần biết để tham gia vào thị trường carbon. Hy vọng qua bài viết này, doanh nghiệp hiểu thế nào là tín chỉ carbon và có các định hướng phù hợp khi Chính phủ đang có các chính sách thúc đẩy liên quan đến tín chỉ này.
*Đây là bài cung cấp thông tin, Vinacontrol CE không hỗ trợ dịch vụ này
Tin khác