Hiệu chuẩn máy ly tâm | Tìm hiểu quy trình hiệu chuẩn

Công tác kiểm định bảo trì trang thiết bị y tế tại các bệnh viện, cơ sở khám chữa bệnh cần được tiến hành thường xuyên, hiệu quả và đảm bảo đúng kỹ thuật. Theo đó, Kiểm định máy ly tâm trong y tế đòi hỏi các cá nhân, tổ chức vận hành, bảo trì thiết bị phải lưu ý các nội dung dưới đây khi tiến hành kiểm định.

1. Máy ly tâm là gì?

Máy ly tâm là thiết bị sử dụng trong lĩnh vực khoa học và kỹ thuật khác nhau. Lực ly tâm được sử đụng để làm tăng tốc độ lắng trong thiết bị được gọi là một quá trình ly tâm. 

• Lực ly tâm này sẽ tỷ lệ với tốc độ quay của Roto với khoảng cách giữa tâm của Roto và ống ly tâm, trong một quá trình ly tâm nhiều Roto với kích thước khác nhau có thể được sử dụng;
• Mỗi máy ly tâm sẽ có một đồ thị đặc trưng hoặc một bảng thể hiện mối quan hệ giữa tốc độ quay và lực ly tâm tương ứng với mỗi loại Roto.

Máy ly tâm trong phòng thí nghiệm có công dụng tách những hỗn hợp các chất có tỉ trọng khác nhau. Khi tách hỗn hợp thường bị quay theo chiều ngang trong một vật chứa cân bằng và sự quay tạo ra lực ly tâm giúp các thành phần hỗn hợp tách rời nhau phù hợp với tỷ trọng của chúng. Một ví dụ phổ biến là việc tách huyết tương ra khỏi huyết cầu trong xét nghiệm máu trong y tế.

Máy ly tâm là thiết bị y tế cần phải hiệu chuẩn trước khi đưa vào sử dụng

✍ Xem thêm: 4 Nội dung quan trọng cần biết về Kiểm định thiết bị chụp cắt lớp

2. Nguyên lý vận hành của máy ly tâm phòng thí nghiệm

Nguyên lý hoạt động của máy ly tâm: 

•  Khi hỗn hợp được quay trong máy ly tâm ở tốc độ cao sẽ sinh ra một lực được gọi là lực ly tâm. Các chất có khối lượng riêng khác nhau sẽ có lực ly tâm khác nhau.
•  Khi ly tâm hỗn hợp nhiều chất trong dung dịch, lực ly tâm sẽ tách các chất cùng loại với nhau về gần nhau để tạo ra lớp phân tách.
•  Kết thúc quá trình, hỗn hợp ban đầu sẽ bị phân tách thành các thành phần riêng biệt.

Khi sử dụng máy ly tâm trong phòng thí nghiệm cần phải kiểm tra kỹ ống ly tâm nên loại bỏ các ống có dấu hiệu nứt vỡ, bởi vì quá trình ly tâm lực ly tâm có thể làm vỡ ống ly tâm dễ làm phát tán mẫu ra bên ngoài, nhiễm sang các mẫu khác hoặc gây nguy hại đến người làm xét nghiệm.

Máy ly tâm là thiết bị được sử dụng nhiều nhất trong các phòng thí nghiệm, nghiên cứu khoa học,... dùng để phân tích các tế bào, tách tế bào, máu, DNA,... Mỗi thiết bị đều phải đáp ứng được những yêu cầu về chất lượng nhất định để vận hành tốt, đồng thời phải đáp ứng đủ những tính năng, tác dụng của nó trong quá trình sử dụng. Máy ly tâm trong phòng thí nghiệm đều có chung những yêu cầu cơ bản về chất lượng như sau:

• Động cơ phải có tốc độ cao và điều chỉnh được tốc độ theo các yêu cầu xét nghiệm, ly tâm khác nhau;
• Có khả năng khống chế được thời gian làm việc của các máy tùy theo các yêu cầu xét nghiệm;
• Máy phải có bộ phận đo lường và các mạch chỉ thị để theo dõi được các trạng thái làm việc của máy;
• Máy vận hành êm ái, không bị rung lắc và hãm được động cơ tức thời khi cần thiết.

✍  Xem thêm: Danh mục thiết bị y tế bắt buộc phải kiểm định

3. Hiệu chuẩn máy ly tâm là gì?

Hiệu chuẩn máy ly tâm là một quy trình bắt buộc nhằm đảm bảo thiết bị hoạt động ổn định, chính xác theo các thông số kỹ thuật đã định. Việc hiệu chuẩn giúp duy trì độ tin cậy của kết quả phân tích, tách mẫu và góp phần đảm bảo chất lượng trong toàn bộ quá trình xét nghiệm hoặc nghiên cứu. 

Thiết bị chuẩn sử dụng trong hiệu chuẩn

• Thiết bị đo tốc độ quay (tachometer)

• Nhiệt kế điện tử có đầu dò

• Đồng hồ bấm giây (stopwatch)

3.1 Quy trình hiệu chuẩn máy ly tâm

Tại Vinacontrol CE, việc hiệu chuẩn máy ly tâm được thực hiện dựa trên tài liệu QTHC 5.4-88, kết hợp với các thiết bị đo lường chuẩn và đội ngũ kỹ thuật được đào tạo chuyên sâu.

Bước 1: Đánh giá ban đầu

Trước khi tiến hành hiệu chuẩn, kỹ thuật viên sẽ kiểm tra tổng thể thiết bị, bao gồm:

• Tình trạng vật lý bên ngoài (vỏ máy, bảng điều khiển, ổ khóa, nắp máy…)

• Khả năng khởi động, vận hành cơ bản

• Các chỉ báo và màn hình hiển thị có hoạt động ổn định hay không

Sau đó, máy sẽ được kích hoạt và vận hành ở chế độ không tải để làm nóng, giúp đảm bảo điều kiện hiệu chuẩn diễn ra chính xác.

Bước 2: Kiểm tra tốc độ quay

• Miếng phản quang được gắn vào đĩa quay hoặc rotor của máy ly tâm.

• Thiết bị đo tốc độ được đặt ở vị trí cố định, hướng vào điểm phản quang.

• Sau khi thiết lập tốc độ mong muốn, kỹ thuật viên sẽ khởi động máy và ghi nhận tốc độ quay thực tế bằng thiết bị đo chuyên dụng.

• Sai số giữa tốc độ cài đặt và tốc độ đo được sẽ được tính toán và đánh giá theo ngưỡng cho phép.

Bước 3: Kiểm tra tính năng hẹn giờ

Với các thiết bị có chức năng kiểm soát thời gian:

• Kỹ thuật viên thiết lập khoảng thời gian cần kiểm tra.

• Đồng thời sử dụng stopwatch để bấm giờ khi máy bắt đầu đếm ngược.

• Khi máy kết thúc quá trình quay, thời gian thực tế sẽ được so sánh với thời gian cài đặt nhằm xác định sai số và mức độ ổn định.

Bước 4: Kiểm tra nhiệt độ (nếu có)

Đối với máy ly tâm có chức năng điều chỉnh nhiệt độ:

• Giá trị nhiệt độ mục tiêu được thiết lập theo kịch bản kiểm tra.

• Một đầu dò nhiệt được đưa vào khoang máy.

• Sau thời gian ổn định, kỹ thuật viên ghi nhận chỉ số nhiệt thực tế và so sánh với thông số cài đặt ban đầu.

✍ Xem thêm: Hiệu chuẩn lò nung thí nghiệm | Chi phí tiết kiệm - An toàn nhanh gọn

3.2 Lợi ích của hiệu chuẩn máy ly tâm

• Đảm bảo tính chính xác và độ tin cậy của máy ly tâm.
• Giảm thiểu rủi ro cho người sử dụng và mẫu được kiểm tra.
• Tăng hiệu suất của máy ly tâm và đảm bảo sự ổn định của máy khi sử dụng trong thời gian dài.

Quy trình hiệu chuẩn máy ly tâm tại Vinacontrol CE 

✍ Xem thêm: Tại sao cần Kiểm định máy chụp PET/CT ?

4. Đăng ký hiệu chuẩn máy ly tâm

• Hiện nay, Vinacontrol CE là đơn vị tiên phong trong lĩnh vực kiểm định, hiệu chuẩn trang thiết bị y tế. Chúng tôi đã được thừa nhận và cấp phép kiểm định nhiều loại trang thiết bị y tế khác nhau, đáp ứng nhu cầu sử dụng dịch vụ ngày càng tăng của khách hàng;
• Vinacontrol CE có đầy đủ chuyên gia, kiểm định viên lành nghề và am hiểu trang thiết bị y tế, luôn đặt độ an toàn và chính xác lên hàng đầu;
• Chi phí kiểm định - hiệu chuẩn trang thiết bị y tế tại Vinacontrol hợp lý, thời gian kiểm định - hiệu chuẩn nhanh chóng nhất.

✍ Xem thêm: Hiệu chuẩn tủ an toàn sinh học | Tần suất hiệu chuẩn là bao lâu?

5. Câu hỏi thường gặp về hiệu chuẩn máy ly tâm?

5.1 Máy ly tâm dùng để làm gì?

Máy ly tâm là thiết bị chuyên dụng trong phòng thí nghiệm và y tế, dùng để tách các thành phần trong mẫu vật dựa trên sự khác biệt về khối lượng riêng. Khi quay ở tốc độ cao, máy tạo ra lực ly tâm khiến các phần tử nặng hơn di chuyển ra ngoài, trong khi phần nhẹ hơn tập trung ở gần trục quay.

Một số ứng dụng điển hình của máy ly tâm bao gồm:

• Tách huyết tương và huyết cầu trong xét nghiệm máu.

• Chiết tách DNA, RNA, protein trong sinh học phân tử.

• Tách vi sinh vật, tế bào, chất lỏng trong các mẫu phân tích.

5.2 Lực ly tâm là gì?

Lực ly tâm là lực xuất hiện khi một vật chuyển động quay quanh trục, và có xu hướng đẩy vật ra xa tâm quay. Trong máy ly tâm, lực này được tận dụng để tách các thành phần trong hỗn hợp theo tỉ trọng.

Công thức cơ bản của lực ly tâm là:

F = m × ω² × r

Trong đó:

• m là khối lượng của vật,

• ω là tốc độ góc (rad/s),

• r là khoảng cách từ vật đến trục quay.

Lực ly tâm càng lớn, quá trình tách mẫu càng nhanh và hiệu quả – đây chính là nguyên lý vận hành cốt lõi của thiết bị ly tâm.

5.3 Tần suất hiệu chuẩn máy ly tâm?

ISO 15189 không quy định cụ thể về chu kỳ hiệu chuẩn cố định cho máy ly tâm. Tuy nhiên, tiêu chuẩn này vẫn yêu cầu phòng xét nghiệm phải chủ động thiết lập lịch hiệu chuẩn định kỳ phù hợp với:

• Tần suất sử dụng thiết bị trong thực tế

• Các yêu cầu kiểm soát chất lượng nội bộ

• Hướng dẫn từ nhà sản xuất

Trên thực tế, nhiều đơn vị lựa chọn hiệu chuẩn định kỳ từ 6 đến 12 tháng/lần như một thông lệ nhằm đảm bảo thiết bị vận hành ổn định, chính xác và phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế như ISO 15189 hoặc ISO/IEC 17025, đồng thời duy trì độ tin cậy cho các kết quả xét nghiệm.

Quý khách hàng cần hỗ trợ hiệu chuẩn máy ly tâm liên hệ Vinacontrol CE hotline miễn phí 1800.6083, email vnce@vnce.vn để được phục vụ tốt nhất.