Tổ chức tiêu chuẩn hoá quốc tế ISO | 8 thông tin cần biết

Tiêu chuẩn là thước đo chất lượng được áp dụng cho mọi sản phẩm, dịch vụ. Trong đó,  ISO là một trong các tiêu chuẩn được sử dụng phổ biến trên toàn cầu. Nhờ có các tiêu chuẩn này, doanh nghiệp có thể đảm bảo được chất lượng sản phẩm dịch vụ và thoả mãn nhu cầu thiết thực từ khách hàng, đối tác. Để có thể hiểu hơn về tổ chức tiêu chuẩn hóa quốc tế ISO – nơi xây dựng, phát triển các tiêu chuẩn ISO. Dưới đây là những thông tin Quý bạn đọc có thể tham khảo tốt nhất.

1.Tổ chức tiêu chuẩn hóa quốc tế ISO

Tổ chức tiêu chuẩn hóa quốc tế (International Organization for Standardization; viết là ISO) là cơ quan thiết lập tiêu chuẩn quốc tế độc lập, phi chính phủ bao gồm các đại diện từ các tổ chức tiêu chuẩn các quốc gia. Tổ chức này đã đưa ra các tiêu chuẩn thương mại và công nghiệp trên phạm vi toàn thế giới. Mục tiêu của ISO là thúc đẩy sự phát triển của công tác tiêu chuẩn hoá và các hoạt động có liên quan nhằm tạo thuận lợi cho việc trao đổi hàng hoá và dịch vụ trên phạm vi toàn thế giới cũng như góp phần vào việc phát triển sự hợp tác trong lĩnh vực trí tuệ, khoa học, công nghệ và kinh tế. Thông qua các thành viên, ISO tập hợp các chuyên gia để cùng chia sẻ kiến thức và xây dựng các tiêu chuẩn quốc tế tự nguyện, dựa trên sự đồng thuận và thích hợp với thị trường, hỗ trợ đổi mới và cung cấp giải pháp cho các thách thức toàn cầu.

ISO - Tổ chức tiêu chuẩn hoá quốc tế

1.1  Tên gọi 

Tổ chức tiêu chuẩn hóa quốc tế thường được nhắc tới một cách đơn giản là ISO. Điều này hay dẫn đến sự hiểu lầm rằng ISO là “International Standards Organization”, hay là một điều gì đó tương tự. ISO không phải là từ viết tắt, nó có nguồn gốc từ tiếng Hy Lạp “isos”, có nghĩa là tương đương. Trong tiếng Anh tên gọi của nó là “International Organization for Standardization", trong khi trong tiếng Pháp nó được gọi là “Organisation Internationale de Normalisation"; để sử dụng từ viết tắt được tạo ra bởi các từ viết tắt khác nhau trong tiếng Anh (IOS) và tiếng Pháp (OIN), những người sáng lập ra tổ chức này đã chọn ISO làm dạng viết ngắn gọn chung cho tên gọi của nó.

1.2 Lịch sử hình thành tổ chức ISO

Được thành lập năm 1946 tại London, Thủ đô Anh Quốc, tuy nhiên, tổ chức ISO lại chính thức bắt đầu hoạt động sau 01 năm sau thời gian thành lập từ 23/02/1947.

1.3 Phạm vi hoạt động của ISO

Kết quả của các hoạt động kỹ thuật của ISO là các tiêu chuẩn quốc tế ISO. Phạm vi hoạt động của ISO bao trùm tất cả các lĩnh vực, trừ điện và điện tử (thuộc phạm vi trách nhiệm của Uỷ ban Kỹ thuật điện quốc tế - IEC). ISO hợp tác chặt chẽ với Hội Đồng kỹ thuật điện quốc tế(International Electrotechnical Commission, viết tắt IEC), là tổ chức chịu trách nhiệm tiêu chuẩn hóa các thiết bị điện.

1.4 Các sản phẩm, dịch vụ của ISO

Sản phẩm chính của ISO là các Tiêu chuẩn quốc tế, nhưng ISO cũng tạo ra các Báo cáo kỹ thuật, Chi tiết kỹ thuật, Chi tiết kỹ thuật công bố rộng rãi, Bản sửa lỗi kỹ thuật, và Hướng dẫn sử dụng. Các tiêu chuẩn ISO là các số, và có định dạng trong đó chứa"ISO[/IEC] [IS] nnnnn[:yyyy]: Tiêu đề"trong đó"nnnnn"là số tiêu chuẩn,"yyyy"là năm công bố, và"Tiêu đề"miêu tả đối tượng điều chỉnh. IEC sẽ chỉ được kèm vào nếu tiêu chuẩn là kết quả từ các công việc của JTC 1. Ngày và IS sẽ luôn bị loại bỏ trong tiêu chuẩn chưa hoàn thiện hay chưa công bố, và cả hai có thể (trong những tình huống nhất định) bị loại bỏ trong tiêu đề của công trình đã công bố.

Ngoài việc đưa ra các tiêu chuẩn, ISO cũng tạo ra các báo cáo kỹ thuật đối với các tài liệu không thể hay không có khả năng trở thành các tiêu chuẩn quốc tế, chẳng hạn các tham chiếu, giải thích v.v. Các quy ước đặt tên cho chúng là giống với việc đặt tên cho các tiêu chuẩn với ngoại lệ là chúng có cụm từ TR thế vào chỗ của cụm từ IS trong tên gọi của tiêu chuẩn. Ví dụ:ISO/IEC TR 17799:2000 Mã thông lệ của quản lý an ninh thông tin;ISO TR 15443-1/3 Công nghệ thông tin – Các kỹ thuật an ninh – Khuôn khổ cho đảm bảo an ninh công nghệ thông tin (IT) 1-3.

ISO thỉnh thoảng cũng ấn hành các sửa lỗi kỹ thuật. Các sửa lỗi này là các sửa đổi đối với các tiêu chuẩn hiện hành hay đối với việc mở rộng khả năng áp dụng trong một giới hạn nào đó. Nói chung, các sửa lỗi này được ấn hành với khả năng là các tiêu chuẩn chịu ảnh hưởng sẽ được cập nhật hay được bỏ đi trong lần xem xét kế tiếp.

Tiêu chuẩn quốc tế ISO cung cấp các yêu cầu, quy định kỹ thuật, hướng dẫn hoặc các đặc tính có thể được sử dụng một cách thích hợp để đảm bảo các nguyên vật liệu, sản phẩm, quá trình và dịch vụ phù hợp với mục đích cũng như chất lượng, an toàn và hiệu quả, tạo thuận lợi cho thương mại quốc tế. Hệ thống tiêu chuẩn và các tài liệu dạng tiêu chuẩn của ISO bao trùm gần như tất cả các ngành công nghiệp và chăm sóc sức khỏe cũng như các lĩnh vực có liên quan khác. Tiêu chuẩn quốc tế ISO tác tới mọi người, mọi nơi.

ISO ban hành các tiêu chuẩn quốc tế cho các lĩnh vực sản xuất, kinh doanh

1.5 Cơ chế thành viên

ISO có ba loại thành viên: Thành viên đầy đủ, thành viên thông tấn và thành viên đăng ký.

• Thành viên đầy đủ có quyền bán và chấp nhận tiêu chuẩn quốc tế ISO thành tiêu chuẩn quốc gia tại quốc gia mình. Thành viên đầy đủ ảnh hưởng đến chiến lược và việc xây dựng tiêu chuẩn ISO bằng cách tham gia và bỏ phiếu trong các cuộc họp về chính sách và kỹ thuật của ISO.
• Thành viên thông tấn tham gia việc xây dựng tiêu chuẩn và chiến lược của ISO bằng cách tham dự các cuộc họp về chính sách và kỹ luật ISO với tư cách quan sát viên. Các thành viên thông tấn có thể bán và chấp nhận tiêu chuẩn quốc tế ISO thành tiêu chuẩn quốc gia mình.
• Thành viên đăng ký có thể chấp nhận các thông tin cập nhật về các công việc của ISO nhưng không được tham gia vào các công việc này, không được bán hoặc chấp nhận tiêu chuẩn quốc tế ISO thành tiêu chuẩn quốc gia tại quốc gia mình.

Thành viên của ISO phải là cơ quan tiêu chuẩn hoá quốc gia và mỗi quốc gia chỉ có duy nhất một cơ quan/tổ chức đại diện để tham gia ISO. ISO hiện có 156 thành viên, trong đó có 100 thành viên đầy đủ, 46 thành viên thông tấn và 10 thành viên đăng ký

1.6 Cơ cấu tổ chức ISO

Cơ cấu tổ chức của ISO bao gồm:

• Đại hội đồng: là cơ quan có thẩm quyền cao nhất đối với tất cả các công việc của ISO. Đại hội đồng họp toàn thể mỗi năm một lần với sự tham gia của tất cả các nước thành viên và quan chức của ISO để trao đổi, thảo luận và ra quyết định về các chính sách, chiến lược của ISO.
• Hội đồng ISO: Là cơ quan điều hành cao nhất, nơi chủ trì xây dựng các dự thảo chính sách, chiến lược chính, chịu trách nhiệm về hầu hết các vấn đề quản lý. Hội đồng họp một năm hai lần, gồm 20 thành viên được Đại hội đồng ISO bầu ra và được thay đổi luân phiên để đảm bảo tính đại diện của các thành viên ISO. Cuộc họp hội đồng thường có sự tham gia của các thành viên Hội đồng, các cán bộ của ISO và trưởng Ban chính sách phát triển  (CASCO, COPOLCO, DEVCO).
• Ban Quản lý kỹ thuật: Tổ chức và quản lý các hoạt động kỹ thuật. Cơ quan này cũng chịu trách nhiệm thành lập, giải tán và định hướng hoạt động cho các Ban Kỹ thuật tiêu chuẩn và Ban Cố vấn Chiến lược.
• Ban Thư ký trung tâm: Tổng thư ký điều hành.
• Các ban Kỹ thuật/ Tiểu ban Kỹ thuật và các nhóm công tác trực thuộc (WGS) thực hiện việc nghiên cứu, xây dựng các dự thảo tiêu chuẩn quốc tế và tài liệu dạng tiêu chuẩn của ISO.

Các hoạt động kỹ thuật của ISO được triển khai bởi 2.959 cơ quan kỹ thuật, trong đó có 192 ban kỹ thuật (TCs), 541 tiểu ban kỹ thuật (SCs), 2.188 nhóm công tác (WGs) và 38 nhóm nghiên cứu đặc biệt (Ad-hoc Study groups). Hiện có trên 590 tổ chức quốc tế có quan hệ với các cơ quan kỹ thuật của ISO.

1.7 Nhiệm vụ của ISO

Thúc đẩy sự phát triển về vấn đề tiêu chuẩn hoá nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc trao đổi hàng hóa, dịch vụ quốc tế. Với ích lợi và tính hiệu quả của việc áp dụng ISO, ngày nay người ta mở rộng phạm vi áp dụng cho mọi tổ chức không phân biệt loại hình, quy mô và sản phẩm vào cả lĩnh vực quản lý hành chính, sự nghiệp.

1.8 Việt Nam là thành viên của ISO

Việt Nam (đại diện là Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng) tham gia ISO từ năm 1977 và đã có những đóng góp nhất định cho tổ chức này. Việt Nam đã tham gia Hội đồng ISO trong 2 nhiệm kỳ: 1997-1998 và 2001-2002, được bầu vào Hội đồng ISO nhiệm kỳ 2004-2005; hiện tham gia với tư cách thành viên P (thành viên chính thức) trong 5 ISO/TCs và ISO/SCs, tham gia với tư cách thành viên O (thành viên quan sát) trong hơn 50 ISO/TCs và ISO/SCs và là thành viên P của 3 ban chức năng của ISO: DEVCO, COPOLCO và CASCO. Cho đến nay, có khoảng 1.380 tiêu chuẩn ISO được chấp nhận thành Tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN).

✍ Xem thêm: Chứng nhận ISO 9001 quản lý chất lượng | Hướng dẫn chi tiết

2. Uỷ ban kỹ thuật chung ISO/IEC JTC 1

Để giải quyết các hậu quả của sự chồng lấn thực tế trong lĩnh vực tiêu chuẩn hóa và các công việc liên quan tới công nghệ thông tin, ISO và IEC đã thành lập Ủy ban kỹ thuật chung, có tên gọi ISO/IEC JTC1.Uỷ ban này được ủy nhiệm chính thức phát triển, duy trì, khuyến khích và thuận tiện hóa các tiêu chuẩn IT được các thị trường toàn cầu yêu cầu, phù hợp với các nhu cầu kinh doanh và người dùng. Bao gồm:

• Thiết kế và phát triển các hệ thống và công cụ IT;
• Tính thực thi và chất lượng của các sản phẩm và hệ thống IT;
• An ninh của các hệ thống IT và thông tin;
• Tính linh động của các chương trình ứng dụng;
• Thao tác giữa các bộ phận của các sản phẩm và hệ thống IT;
• Hợp nhất các công cụ và môi trường;Hòa hợp từ vựng IT;
• Các giao diện người dùng thân thiện và hài hòa.

Hiện tại Uỷ ban kỹ thuật chung ISO/IEC JTC 1 có 18 tiểu ban (SC) chuyên môn như: SC 02 – Các bộ ký tự mã hóa; SC 06 – Trao đổi liên lạc và thông tin giữa các hệ thống; SC 07 – Công nghệ phần mềm và hệ thống;SC 17 – Thẻ và nhận dạng cá nhân,...

Tư cách thành viên trong ISO/IEC JTC1 được hạn chế giống như tư cách thành viên trong cả hai tổ chức sinh ra tổ chức này. Thành viên có thể là chính thức (P) hay quan sát (O) và khác biệt chủ yếu là quyền biểu quyết về các tiêu chuẩn được đề xuất và các sản phẩm khác.

Vinacontrol CE cấp chứng nhận ISO 9001 cho doanh nghiệp

3. Danh sách các tiêu chuẩn ISO

Tính đến hết năm 2005, ISO đã xây dựng được 15.649 tiêu chuẩn quốc tế và các tài liệu dạng tiêu chuẩn. Tổng số tiêu chuẩn được ISO ban hành tính đến năm 2019 là 22586 trong 18 lĩnh vực Kỹ thuật.

Danh sách một số tiêu chuẩn ISO:

• Bộ tiêu chuẩn ISO 9000(gồm ISO 9000,ISO 9001,ISO 9004...): Hệ thống quản lý chất lượng.
• Bộ tiêu chuẩn ISO 14000 (gồm ISO 14001,ISO 14004...): Hệ thống quản lý môi trường.
• Bộ tiêu chuẩn ISO 22000 (gồm ISO 22000, ISO 22002,ISO 22003, ISO 22004, ISO 22005, ISO 22006...): Hệ thống quản lý an toàn thực phẩm.
• ISO/TS 22003:2007: Quản lý hoạt động đánh giá hệ thống an toàn thực phẩm theo tiêu chuẩn ISO 22000.
• ISO/IEC 17021:2006: Hệ thống tiêu chuẩn cho các tổ chức chứng nhận.
• ISO/TS 19649: Được xây dựng bởi Hiệp hội ôtô quốc tế (IATF) - The International Automotive Task Force. Tiêu chuẩn ISO/TS 16949: 2002 là quy định kỹ thuật phù hợp với tiêu chuẩn HTQLCL ngành công nghiệp ôtô toàn cầu như: QS 9000 (Mỹ), VDA6.1 (Đức), EAQF (Pháp), AVSQ (Ý) với mục đích loại bỏ nhiều chứng nhận nhằm thỏa mãn yêu cầu của nhiều khách hàng. Đây không phải là tiêu chuẩn bắt buộc cho các nhà sản xuất ô tô trên thế giới.
• ISO 15189: Hệ thống quản lý phòng thí nghiệm y tế (yêu cầu cụ thể về năng lực và chất lượng Phòng thí nghiệm Y tế), (Phiên bản đầu tiên ban hành năm 2003, phiên bản gần đây ban hành năm 2007 và có tiêu chuẩn quốc gia của Việt Nam tương đương là TCVN 7782:2008).

Trên đây là toàn bộ thông tin về Tổ chức tiêu chuẩn hóa quốc tế (ISO), hy vọng qua nội dung này, Quý bạn đọc đã có cái nhìn rõ nhất về ISO. Nhận được sự chỉ định của Bộ Khoa học Công nghệ Việt Nam – thành viên của tổ chức ISO, Vinacontrol CE thực hiện hoạt động tư vấn, đào tạo, cấp chứng nhận ISO tại Việt Nam cho mọi doanh nghiệp có nhu cầu. Với hơn 60 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực chứng nhận, Vinacontrol CE tự tin là đơn vị, đối tác chứng nhận ISO hàng đầu Việt Nam. Mọi yêu cầu về dịch vụ của chúng tôi, Quý khách hàng vui lòng liên hệ Hotline 1800.6083 email vnce@vnce.vn để được hỗ trợ tốt nhất!