Biểu đồ Histogram là gì? Xây dựng biểu đồ Histogram trong cải tiến chất lượng

Trong quá trình quản lý chất lượng sản phẩm hoặc quy trình sản xuất, việc hiểu rõ dữ liệu và phân tích chúng là rất quan trọng để đưa ra các quyết định đúng đắn nhằm cải thiện chất lượng. Biểu đồ Histogram giúp thể hiện một cách trực các giá trị trong một tập dữ liệu và giúp xác định dữ liệu cần thiết để thực hiện các cải tiến chất lượng. Trong bài viết này, hãy cùng Vinacontrol CE tìm hiểu về khái niệm, tầm quan trọng và cách xây dựng biểu đồ Histogram trong cải tiến chất lượng.

1. Biểu đồ Histogram là gì?

Biểu đồ Histogram là một biểu đồ cột sử dụng để biểu diễn phân phối tần suất của một tập dữ liệu liên tục. Thông qua biểu đồ này, chúng ta có thể dễ dàng nhận ra xu hướng phân phối, biên độ, độ tập trung của dữ liệu và sự phân tán của chúng. Điều này giúp cho việc đánh giá và cải thiện chất lượng sản phẩm hoặc quy trình trở nên dễ dàng và hiệu quả hơn.

► Biểu đồ Histogram được xây dựng dựa trên các thông tin cơ bản như:

• Số lượng quan sát (tần suất): Đếm số lượng lần xuất hiện của mỗi giá trị hoặc khoảng giá trị trong tập dữ liệu.
• Giá trị của dữ liệu: Xác định giá trị của từng quan sát hoặc giá trị giới hạn trong khoảng dữ liệu.
• Khoảng dữ liệu (bins): Chia tập dữ liệu thành các khoảng phân loại và đếm số lượng quan sát rơi vào mỗi khoảng.

► Các thành phần trong dữ liệu histogram

Thông thường, trong một dữ liệu tần suất sẽ gồm 4 thành phần chính, đó là trục hoành, trục tung, bề rộng và chiều cao.

• Trục hoành: Biểu thị các giá trị đo
• Trục tung: Biểu thị số lần xuất hiện của dữ liệu
• Bề rộng của mỗi cột: Bằng khoảng phân lớp
• Chiều cao của cột: Tương ứng với tần suất của mỗi giá trị

Biểu đồ Histogram nằm trong 7 công cụ quản lý chất lượng từ Nhật Bản, được áp dụng phổ biến và nổi tiếng trên toàn cầu, cùng với hệ tư tưởng Kaizen, thực hành 5S hay Lean 6 Sigma. Các phương pháp này có thể được sử dụng kết hợp với nhau để mang đến hiệu quả tốt hơn trong các doanh nghiệp sản xuất.

Biểu đồ Histogram

✍  Xem thêm: Biểu đồ nhân quả (CED) là gì? 6 bước xây dựng biểu đồ này

2. Các dạng biểu đồ Histogram

2.1 Biểu đồ dạng phân phối chuẩn

Đây là dạng biểu đồ phân bố tần suất có dạng hình chuông. Với mô hình này, tần xuất xuất hiện nhiều nhất ở trung tâm, giảm dần về hai phía và hai phía này đối xứng với nhau. Đỉnh biểu đồ càng cao, đáy biểu đồ càng nhỏ tức là quá trình càng ổn định.

2.2 Biểu đồ dạng phân phối lệch

Đây là dạng phân phối không cân xứng. Ở dạng biểu đồ này, giá trị trung bình của đồ thị bị lệch về một phía. Có thể phán đoán rằng dữ liệu đã bị giới hạn ở một phía, từ đó tập trung tìm ra nguyên nhân và cách giải quyết sự bất thường.

2.3 Biểu đồ dạng phân phối hai đỉnh

Với dạng biểu đồ này, tần suất xuất hiện ở trung tâm thấp hơn các khoảng lân cận tạo nên hình dạng như đồ thị dưới. Dựa vào đây có thể phán đoán rằng có sự trộn lẫn của 2 nhóm dữ liệu có phân bố khác nhau. Từ đó có thể tách riêng các nhóm dữ liệu ra để phân tích riêng lẻ.

2.4 Biểu đồ phân phối dạng đảo nhỏ

Đây là dạng phân phối có một phân phối tách biệt với các dữ liệu còn lại. Hòn đảo nhỏ này được gọi là những giá trị ngoại lai. Dựa vào đây, ta có thể phán đoán rằng có một phần nhỏ dữ liệu bất thường từ một phân bố khác trộn lẫn vào. Sau đó, người sử dụng có thể tìm hiểu lại nguồn gốc dữ liệu để tìm được nguồn gốc của vấn đề và khắc phục nó.

2.5 Biểu đồ phân phối dạng răng lược

Do tần suất của dữ liệu phân phối không đều dẫn đến việc xuất hiện những thanh cao và ngắn xen kẽ nhau tạo ra hình dáng răng lược. Từ biểu đó, người sử dụng có thể phán đoán được kết quả của những dữ liệu bị làm tròn, hoặc xây dựng biểu đồ phân bố ban đầu không chính xác.

Phân loại Biểu đồ Histogram 

✍  Xem thêm: Biểu đồ Pareto là gì? 6 bước xây dựng Pareto Chart 

3. Tầm quan trọng của Biểu đồ Histogram trong cải tiến chất lượng

Cải tiến quy trình liên tục là cốt lõi cho sự tồn tại của bất kỳ doanh nghiệp nào. Biểu đồ và các công cụ chất lượng khác là chìa khóa để đạt được cải tiến quy trình liên tục đó. Việc sử dụng các biểu đồ nói chung và biểu đồ Histogram nói riêng sẽ là công cụ giúp doanh nghiệp có thể nhận ra ngay lập tức những vấn đề trong quá trình cải tiến thường bị bỏ qua. Dưới đây là một số lợi ích của của biểu đồ Histogram:

• Hiển thị dữ liệu dưới dạng đồ họa dễ hiểu;
• Hiển thị tần suất xuất hiện của các giá trị dữ liệu;
• Tiết lộ các dạng, biến thể của dữ liệu;
• Minh họa sự phân phối cơ bản của dữ liệu;
• Cho phép dự đoán trong tương lai về hiệu suất của quy trình;
• Cho phép xác định các thay đổi trong thông số quy trình;
• Nhận diện nguyên nhân gây ra các vấn đề chất lượng: Biểu đồ Histogram cho phép phát hiện các nguyên nhân gây ra sự không ổn định và lỗi chất lượng. Khi phát hiện được các biên độ không đạt yêu cầu, chúng ta có thể tập trung vào giải quyết các vấn đề này để cải thiện chất lượng.
• Đánh giá hiệu quả cải tiến: Khi thực hiện các biện pháp cải tiến, chúng ta có thể sử dụng biểu đồ Histogram để so sánh phân phối tần suất trước và sau khi cải tiến. Nếu biểu đồ sau thể hiện sự tập trung và ổn định hơn, điều này chứng tỏ cải tiến đã đạt được hiệu quả.

Cải tiến chất lượng hiệu quả với biểu đồ Histogram

✍ Xem thêm: 5S là gì?  Hướng dẫn áp dụng 5S từ A - Z

4. Các bước lập biểu đồ Histogram

4.1 Cách vẽ biểu đồ histogram trong Excel

Bạn có thể thực hiện vẽ biểu đồ tần suất như hướng dẫn sau đây. Nhưng trước tiên bạn cần chuẩn bị một bảng dữ liệu.

Bước 1: Dựa vào bảng dữ liệu, chia dữ liệu thành các khoảng giá trị phù hợp (đây thường là các khoảng liên tiếp và có biến không trùng lặp)

Bước 2: Tính toán trong mỗi khoảng có chứa bao nhiêu giá trị

Công thức: =COUNTIFS($C$3:$C$22;”>=24″;$C$3:$C$22;”<40″)

Trong đó: $C$3:$C$22 là phạm vi dãy dữ liệu, “24’’ và “40” là phạm vi cho khoảng đầu tiên.

Tính toán trong mỗi khoảng có chứa bao nhiêu giá trị

Bước 3: Thực hiện tính toán tương tự cho các khoảng giá trị còn lại

Bạn thực hiện công thức tương tự, thay các giá trị của khoảng giá trị tương ứng (như ví dụ)

Hình minh hoạ ví dụ 

Bước 4: Tại Insert trên thanh công cụ, chọn vào dạng biểu đồ hình cột và nhấp chuột vào một dạng biểu đồ

Chọn vào dạng biểu đồ hình cột 

Khi đó, một biểu đồ tần suất sẽ được tạo ra như hình bên dưới

Biểu đồ tần suất sẽ được tạo ra 

Bước 5: Định dạng cho biểu đồ

Nhấp chuột phải vào biểu đồ, chọn Format Data Series

Nhấp chuột phải vào biểu đồ, chọn Format Data Series

Sau đó, biểu đồ tần suất hoàn thiện.

4.2 Cách vẽ biểu đồ tần suất bằng Analysis toolpak

Bên cạnh cách vẽ biểu đồ tần suất như trên, bạn cũng có thể tạo biểu đồ bằng Analysis toolpak. Cách vẽ này cũng được áp dụng cho các phiên bản Excel 2019, 2016, 2013 và 2010.

Đầu tiên, bạn cần cài đặt chức năng Analysis toolpak trong Excel để có thể thực hiện thao tác. Tại mục File, chọn Options, sau đó chọn Add-ins

Cửa sổ hiện ra, bạn chọn vào dòng Analysis Toolpak, bấm Go và chọn dấu tick cho dòng Analysis Toolpak – VBA, nhấn OK để hoàn tất

Tiến hành vẽ biểu đồ histogram cho bảng dữ liệu

Bước 1: Tạo khoảng giá trị Bin cho dữ liệu. Khoảng thứ nhất sẽ cho ra giá trị có bao nhiêu học sinh đạt điểm dưới 24. Khoảng thứ hai sẽ cho kết quả bao nhiêu

học sinh đạt điểm từ 24 đến dưới 40…

Bước 2: Tại mục Data trên thanh công cụ, chọn Data analysis

Bước 3: Cửa sổ hiện ra, bạn bấm chọn Histogram và nhấn OK

Bước 4: Chọn các thông số cho biểu đồ

• Input Range: Phạm vi chứa dãy dữ liệu từ đầu đến cuối
• Bin range: Khoảng giá trị tạo ở bước 1
• Output Range: Vị trí muốn kết quả hiện ra
• Chart Output: Lập biểu đồ phân phối xác suất
• Cuối cùng nhấn OK, bạn sẽ được biểu đồ histogram như hình sau

✍  Xem thêm: Thủ tục đăng ký chất lượng sản phẩm | 5 nội dung cần lưu ý 

Kết luận

Biểu đồ Histogram là một công cụ mạnh mẽ trong việc phân tích và cải thiện chất lượng sản phẩm hoặc quy trình sản xuất. Qua việc hiển thị phân phối tần suất của dữ liệu, biểu đồ Histogram giúp chúng ta nhận biết rõ hơn về tập trung và phân tán, từ đó đưa ra các cải tiến nhằm nâng cao chất lượng và hiệu suất sản phẩm. Điều này chắc chắn sẽ góp phần tối ưu hóa quy trình sản xuất và mang lại lợi ích lớn cho doanh nghiệp.

Vinacontrol CE là tổ chức uy tín với nhiều năm kinh nghiệm đào tạo, tư vấn, chứng nhận hệ thống quản lý chất lượng theo ISO 9001 tại doanh nghiệp. Mọi yêu cầu cần hỗ trợ về hoạt động cải tiến chất lượng của doanh nghiệp, Quý khách hàng vui lòng liên hệ miễn phí qua Hotline 1800.6083 email vnce@vnce.vn hoặc chat ngay để được chuyên gia tư vấn và hỗ trợ nhanh nhất!